Dünyada arkeoloji bilimi bir disiplin olarak kabul edilmesinden bu yana kuram ve yöntem sorgulamaları üzerinden şekillenirken Türkiye’de arkeolojinin kuram ve yöntem tartışmaları ile kurulan bağı çok daha yakın tarihlidir. Geleneksel arkeoloji pratiği, maddi kültür üzerinden sembolizm çerçevesinde yorumlamalar yapmaya dayanır. Ancak arkeolojik nesne veya veri olarak bulduğumuz göstergeler çok daha karmaşık kültürel kodlara ve sistemlere ait olabilirler. Görüngübilim (Phenomenology) ve son zamanlarda Duyusal (Sensorial) arkeoloji gibi yaklaşımlar arkeolojik veriyi yorumlarken daha soyut kavramların da göz önünde bulundurulmasını önermektedir. Arkeolojinin temel çalışma öznesini oluşturan nesnelerin birbiri ile ilişkilerinden yola çıkarak insan ile olan ilişkisi ve tüm bunları çevreleyen doğal ve kültürel peyzajların anlaşılması ve yorumlanması gibi konular arkeoloji ile göstergebilim arasında kuvvetli bağlar oluşturur.
TAS serisinin üçüncü toplantısı ve kitabı için seçtiğimiz “Arkeoloji ve Göstergebilim” başlığı arkeolojinin pek çok alanda göstergebilim ile olan güçlü bağını vurgulama amaçlıdır. Göstergebilim, insanın doğal dürtüleriyle ürettiği, bilişsel deneyimleri ve algıları sonucunda ortaya çıkardığı işaretleri anlamlandırmaya yönelik çalışan disiplinlerarası bir yaklaşımdır. Göstergebilimde işaret kavramı ile kast edilen sadece semboller değil nesneler, tasvirler, kelimeler, düşünceler, yapılar ve tüm bunların bağlı olduğu kültürel kodlar, inançlar, gelenekler ve sosyal ilişkiler biçimidir.
- Önsöz
- Robert W. Preucel / Arkeolojik Göstergebilim
- Mihriban Özbaşaran / Tarihöncesinin Renk Dünyasında Kırmızı
- Yaşar Ersoy / Anlambilimden Göstergebilime Antik Yunan Betimlemelerini Çözümleme Yöntemleri: Tarihsel Bir Değerlendirme
- İsmail Gezgin / Göstergebilimsel Bir Arkeolojik Çalışma Nesnesi Olarak Fallus
- A. Tuba Ökse / İşlev Analizlerinde Göstergelerin Yorumlanması: Gre Virike Örneği
- V. Doğan Günay / Kazıbilimsel Göstergebilim Diye Bir Şeyden Söz Edilebilir mi?
- Esen Öğüş / Klasik Arkeoloji ve Yapısalcı Göstergebilim İlişkisi Üzerine
- Bilge Hürmüzlü / Ölümün Sembolleri: “Kapı” İmgesi ve “Eşik” Metaforu
- Kenan Eren / Aphrodisias Afrodit Kutsal Alanı’nda “Kadimliğin” Temsili
- Zeynep Aktüre / Efes Müzesi Artemis Salonu’nda Göstergebilimsel Bir Gezinti
- Oya Pancaroğlu / Bursa Yeşil Cami İnşa Kitabesinde Hiyerarşik İmgeleme
- Güneş Duru - Elif Koparal / Türkiye Arkeolojisi’nin Göstergebilimsel Bir Çözümlemesi
